موراکامی، نویسندهی مطرح ژاپنی، این بار با طرح سؤالاتی تقریباً جهانشمول سعی بر این داشته تا هایائو کاوایِ روانکاو را به چالش بکشد و از گپوگفتی دوستانه کتابی روانشناختی از زیرساخت فرهنگی و اجتماعی ژاپن خلق کند و با قیاس فلسفهی شرق با غرب، مخاطب جهانیاش را به درک درستی از قصههای خویشتن برساند.
همانطور که میدانید هر دو شخص مدتی در آمریکا زندگی کردهاند و همین اصل، مواضعِ «تاحدی» غربزدهی موراکامی را از زبان خودش توجیه میکند. فاصله گرفتن از بومیگرایی موراکامی و فرار او از فرهنگ ریشهای ژاپنیاش شاید همان دستاوردی بود که او را از ادبیات ژاپن متمایز کرده و توانسته جایگاهی نسبی در غرب نیز به او ببخشد؛ اما دلیل بازگشتش به ژاپن شاید شبیه انتهای رمانهایش نامعلوم و گمشده باقی مانده و فلسفهی مدونی از آن نصیب مخاطب نشده است. شاید هم از نظر من چندان قانعکننده به نظر نیامد.
در کل بررسی نگاه غرب در پیکرهی زیست شرق از زاویهدید دو تن از استادان ژاپنی که هریک برای خود اندیشمندانی جهاندیده محسوب میشوند ارزش خواندن دارد.
البته باید لغت «گپوگفت» را در موقع خرید کتاب جدی بگیرید. پایه و اساس این اثر چیزی شبیه مصاحبه نیست، بلکه نویسنده و ویراستار عمیقاً گوشزد کردهاند که اثر از دل یک قرار دوستانه بیرون آمده، پس طبیعی است که مفاد فصول کتاب با پرشهای کلی نیز همراه باشد؛ اما موضوعات بهقدری پیچیدگیهای جذاب دارد که شخصاً تأکید میکنم نگرانش نباشید. حتماً از آن لذت میبرید.
شاید اگر موراکامی عقاید خودش را مِنبابِ داستاننویسی قالب متن نمیکرد کتاب بسیار پرکششتر و چالشیتر از اثر فعلی بهنظر میرسید؛ اما همانطور که میدانید مردان بزرگ کارشان را بلدند و موراکامی هم میداند مخاطب او آرزو دارد انعکاس حرفهای اجتماعی و روانشناختیاش را در آثارش بررسی کند.
درکل با تمام انتقادها به موراکامی، این اثر بسیار خلاق و جذاب است؛ چراکه شما میتوانید چای را آماده کنید و موقعی که قند به دهن میگذارید احساس کنید در حال دیدن لایو اینستاگرامی دو شخصیت برجسته هستید که با لباس راحتی در خانه مشغول حرف زدن هستند. قطعاً تجربهی جالبی است.
این کتاب چالشبرانگیز و جالب را خانم مژگان رنجبر با کیفیتی بسیار مطلوب ترجمه کرده و از نشر چشمه در ۱۳۳ صفحه منتشر شده است.
توصیه میکنم اگر طرفدار موراکامی هم نیستید این کتاب را بهعنوان گپوگفت اندیشمندان بخوانید و لذت ببرید.