«پدرخوانده» بهترین اثر ماریو پوزو، نویسندهی فقید آمریکاییِ سیسیلیالاصل و شاهکار ماندرگار اوست. پوزو در این رمان بهخوبی ساختار یک سازمان مافیایی سنتی سیسیلی را ترسیم کرده و خواننده را تاحدی با تاریخچهی مافیا در سیسیل و آمریکا آشنا میکند.
تمرکز رمان بر خاندان «کورلئونه»، قدرتمندترین طایفهی مافیایی نیویورک است. ماجرا از سال ۱۹۴۵ آغاز شده و بازهی زمانی ۱۰ سالهای را از ازدواج «کونستانزیا کورلئونه» تا بروز جنگهای خونین مافیایی، تضعیف خاندان کورلئونه، مرگ «ویتو کورلئونه»، بزرگ خاندان تا جانشینی پسرش «مایکل» و احیای قدرت کورلئونهها در بر میگیرد.
داستان از زاویهدید دانای کل روایت میشود و بین شخصیتها و مکانهای بسیاری چرخش دارد. روند کتاب کاملاً خطی نیست و ارجاعات فراوانی نیز به گذشته دارد که ازجملهی آنها چگونگی شکلگیری طایفهی کورلئونه و تبدیل شدن ویتو کورلئونه به یکی از رهبران مافیایی بزرگ آمریکاست.
هرچند بهجز برخی فلشبکها ویتو کورلئونه چندان محور روایت داستان قرار نگرفته است، بااینحال سایهی حضور قدرتمند او بهعنوان «پدرخوانده» در سرتاسر رمان احساس میشود. و کیست که تحتتأثیر شخصیت منطقی و کاریزماتیک ویتو کورلئونه قرار نگیرد؟
پدرخوانده روایتگر تضاد سنتهای سیسیلی با مدرنیتهی آمریکایی است. رهبران سیسیلیالاصل مافیا با استفاده از امکانات فراوان آمریکا یک ساختار عشیرهای زیرزمینی و غیرقانونی ایجاد کردهاند که در تضاد با جامعه و زندگی عادی مدرن است؛ اما در عین بدبینی به جامعه و نهادهای قانونی و علیرغم راه پرخطری که خود برگزیدهاند، آرزومندند که فرزندانشان پا در راه آنان نگذارند و زندگی عادی و قانونی را در پیش گیرند و در آینده هنرمند، دانشمند، حقوقدان و حتی رئیسجمهور شوند. بر همین اساس، یکی از مضامین ضمنی پدرخوانده ستایش آمریکا بهعنوان «سرزمین فرصتها» است که مافیاهای سیسلی سنتی و محافظهکار را نیز در دیگ درهمجوش خود ذوب میکند.
از سوی دیگر، پدرخوانده متضمن ستایش از ارزشهای خانوادگی و اهمیت نهاد خانواده است. در واقع اساس کسبوکار مافیایی خاندانهای سیسیلی نیز بر ارجحیت اعضای همخون خانواده بر دیگران استوار است.
علاوه بر محبوبیت فراوان کتاب، سهگانهی سینمایی اقتباسشده از آن ساختهی «فرانسیس فورد کاپولا» نیز یکی از شاهکارهای ماندگار تاریخ سینماست.
کتاب ترجمهای مقبول و ویرایشی پاکیزه دارد.