در سال‌های اخیر، آمار سرانه‌ی مطالعه در ایران همیشه یکی از بحث‌های پرچالش فرهنگی بوده است. بارها گفته شده که مردم کمتر کتاب می‌خوانند و آمار سرانه‌ی مطالعه‌ی ایران در مقایسه با بسیاری از کشورها پایین است؛ اما در میان این تصویر نسبتاً تیره، پلتفرم‌های کتابخوانی دیجیتال مثل طاقچه نشانه‌ای از تغییر و امید را نشان داده‌اند.
طبق گزارش‌های سالانه‌ی طاقچه، در سه سال اخیر میزان مطالعه‌ی کاربران این اپلیکیشن به‌طور پیوسته رشد کرده است. در سال ۱۴۰۱، سرانه‌ی مطالعه حدود ۹ دقیقه افزایش یافت. در ۱۴۰۲ این افزایش به ۱۰ دقیقه رسید و در ۱۴۰۳ هم این روند ادامه پیدا کرد و باز هم حدود ۱۰ دقیقه رشد ثبت شد. شاید این اعداد در نگاه اول کوچک به نظر برسند، اما وقتی در مقیاس میلیون‌ها نفر جمع زده شوند، نتیجه‌ای درخور توجه به دست می‌آید: کاربران طاقچه فقط در سال گذشته بیش از ۱۲ میلیون ساعت مطالعه کرده‌اند.
این تغییر چه معنایی دارد؟ اول اینکه نشان می‌دهد فناوری می‌تواند نقطه‌ی امیدی برای عادت‌های فرهنگی باشد. بسیاری از کسانی که شاید فرصت یا امکان خرید کتاب چاپی را نداشته باشند، حالا با گوشی یا تبلت خود به کتابخانه‌ای دیجیتال دسترسی دارند. دوم اینکه، این آمارها خلاف کلیشه‌ی قدیمی «مردم ایران کتاب نمی‌خوانند» را نشان می‌دهد. واقعیت این است که مردم در صورت دسترسی آسان، ارزان و به‌روز، میل به کتاب و مطالعه دارند.
از زاویه‌ای دیگر، این رشد ده دقیقه‌ای در سرانه‌ی مطالعه را می‌توان نشانه‌ای از تغییر سبک زندگی دانست. اگر هر فرد باسواد ایرانی فقط کمی از وقت روزانه‌ی خود را برای مطالعه بگذارد، جمع آن «کمی‌ها» ممکن است تصویر فرهنگی یک جامعه را دگرگون کند. همین ده دقیقه‌ها هستند که در نهایت به ساعاتی تبدیل می‌شوند و به مرور، جامعه را به‌سمت «کتاب‌خوان‌تر شدن» می‌برند.
البته باید پذیرفت که این افزایش هنوز به‌معنای حل شدن بحران مطالعه نیست. هنوز آمار رسمی سرانه‌ی مطالعه در ایران فاصله زیادی با میانگین جهانی دارد؛ اما همین رشد کوچک و پایدار، یادآور این نکته است که تغییر فرهنگی همیشه با گام‌های کوچک آغاز می‌شود. پلتفرم‌هایی مانند طاقچه نشان داده‌اند که اگر مسیر دسترسی به کتاب هموار شود، مردم آمادگی دارند که به‌تدریج زمان بیشتری برای خواندن صرف کنند.
در نهایت، آمار طاقچه یک پیام روشن دارد: امید هنوز زنده است. اگر هر سال ده دقیقه به سرانه مطالعه اضافه شود، می‌توان امیدوار بود که در آینده‌ی نه‌چندان دور، مطالعه جایگاه جدی‌تری در زندگی روزمره‌ی ایرانیان پیدا کند. ده دقیقه شاید در زندگی روزانه ما زمان ناچیزی باشد، اما در مقیاس ملی، همان ده دقیقه ممکن است تفاوتی بزرگ رقم بزند.
