نشرپرس: «رابین رایت» ستون‌نویس سابق «واشنگتن پست» و نویسنده‌ی نشریه‌ی «نیویورکر» با اشاره به گزارش بانک جهانی به مشکلات اقتصادی گریبانگیر خاورمیانه پرداخته و می‌نویسد: خاورمیانه که مدت‌هاست ناآرام‌ترین منطقه‌ی جهان بوده درگیر مشکلات عظیم اقتصادی شده است. بانک جهانی در اواخر سال ۲۰۲۴ هشدار داد که خاورمیانه «به بقیه‌ی جهان نمی‌رسد». این چالش‌ها در سال ۲۰۲۵ میلادی نیز ادامه دارند و توانایی دولت‌های منطقه برای رفع آن مسائل پیچیده‌تر شده است. این مسائل از مشکلات روزمره برای افرادی که دیگر قادر به خرید مواد غذایی و سایر کالا‌های اساسی نیستند تا دولت‌هایی که نمی‌توانند کسری شدید بودجه‌ی داخلی و بدهی‌های سنگین خارجی را چاره کنند متغیر بوده است. بیکاری بحرانی جدی برای میلیون‌ها جوان نسل Z در خاورمیانه بوده است. تورم در منطقه بیداد می‌کند و به میلیارد‌ها دلار برای بازسازی در بحبوحه‌ی درگیری‌های نظامی نیاز است. «کریستالینا جورجیوا» رئیس صندوق بین‌المللی پول در فوریه‌ی ۲۰۲۵ میلادی گفته بود: «این منطقه با نیاز مبرم به ایجاد شغل، تقویت شبکه‌های ایمنی اجتماعی، ایجاد انعطاف‌پذیری در برابر بلایای طبیعی مکرر و حمایت از تنوع اقتصادی مواجه است.»
کمبود مواد غذایی
این روزنامه‌نگار که پیش‌تر با مقام‌های عالی‌رتبه‌ی کشور‌های مختلف از جمله با «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه‌ی اسبق ایران نیز مصاحبه کرده بود با اشاره به این‌که کمبود مواد غذایی مشکلی بغرنج برای منطقه‌ی خاورمیانه است می‌نویسد: برنامه‌ی جهانی غذا در اواخر سال ۲۰۲۴ هشدار داد که ده‌ها میلیون نفر «به‌شدت در وضعیت نبود امنیت غذایی به سر می‌برند». سوءتغذیه تبدیل به یک بحران وجودی در منطقه شده است. «ادل خدر» مدیر یونیسف در منطقه‌ی خاورمیانه و شمال آفریقا در آگوست ۲۰۲۴ گزارش داد که خاورمیانه با بار سه‌گانه‌ی پیچیده و فزاینده‌ای از سوءتغذیه مواجه است که رشد اقتصادی، توسعه و ظرفیت بالقوه‌ی فرزندان ساکن آن منطقه را تضعیف می‌کند. برنامه‌ی جهانی غذا در اواخر سال ۲۰۲۴ هشدار داد که تقریباً نیمی از جمعیت یمن (۱۷ میلیون از ۴۰ میلیون) و نیمی از جمعیت سوریه (۱۳ میلیون از ۲۵ میلیون نفر) به‌شدت در ناامنی غذایی به سر می‌برند. برای مثال در نوار غزه ۹۱ درصد از ۲ میلیون فلسطینی با کمبود شدید مواجه بودند. برنامه‌ی جهانی غذا در نوامبر ۲۰۲۴ اشاره کرد که بحران آب‌وهوا به ناامنی غذایی دامن زده است. در بخشی از گزارش آن نهاد آمده است: «خشک‌سالی‌های طولانی‌مدت و تغییرات آب‌وهوایی شدید تولیدات کشاورزی را فلج کرده است.»
تورم
رایت در ادامه تورم را دومین مشکل پیش روی خاورمیانه می‌داند و می‌نویسد: صندوق بین‌المللی پول در اواخر سال ۲۰۲۴ گزارش داد که افزایش قیمت‌ها نیز بسیار زیاد بوده است؛ زیرا تورم در سودان به ۱۱۹ درصد، در ایران به ۲۹ درصد، در مصر ۲۱ درصد و در یمن به ۲۰ درصد رسید. مخارج مصرف‌کننده به‌دلیل قیمت‌های بالای کالا‌ها کاهش یافت. دولت جدید سوریه که هنوز تحت تحریم‌های ایالات متحده و برخی دیگر از کشور‌ها قرار دارد برای مقابله با تورم ۷۹ درصدی در اوایل سال ۲۰۲۵ میلادی در تقلا بوده است. برنامه‌ی جهانی غذا هشدار داده که در بحبوحه‌ی درگیری‌های مداوم بین اسرائیل و حماس تورم در غزه به ۱۴۰ درصد رسیده است. در ترکیه تورم از ۷۵ درصد در ماه مه ۲۰۲۴ کاهش یافت؛ اما کماکان زیاد بود و در فوریه‌ی ۲۰۲۵ به ۳۹ درصد رسید. «هانس گراندبرگ» فرستاده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل متحد در امور یمن در تاریخ ۶ مارس ۲۰۲۵ میلادی به شورای امنیت گفته بود که از زمان شروع جنگ یمن در سال ۲۰۱۵ میلادی تولید ناخالص داخلی آن کشور بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است. ارزش ریال یمن در سال ۲۰۲۴ به میزان ۵۰ درصد کاهش یافت. او افزوده بود: «در نتیجه، فقر در سراسر یمن افزایش یافته است.»
بدهی
این روزنامه‌نگار آمریکایی سومین مشکل گریبانگیر خاورمیانه را بدهی می‌داند و می‌نویسد: جورجیوا از صندوق بین‌المللی پول در فوریه‌ی ۲۰۲۵ میلادی گفته بود: «دولت‌ها وظیفه‌ی دشواری دارند که سطوح بالای بدهی را در مواجهه با نیاز‌های رو به افزایش هزینه‌ها مهار کنند.» بانک جهانی پیش‌تر اقدام کرده بود و پیش‌بینی‌های مربوط به رشد تولید ناخالص داخلی خاورمیانه در اواخر سال ۲۰۲۴ را به‌طور درخور نگرشی کاهش داد. بدهی‌های چندین کشور عربی بیش از ۷۰ درصد تولید ناخالص داخلی آن کشور‌ها بود. همچنین صندوق بین‌المللی پول گزارش داده بود که دولت‌ها در معرض خطر گرفتار شدن در یک سناریو با رشد کم و بدهی زیاد هستند. وزارت دارایی مصر در ژوئن ۲۰۲۴ اعلام کرد که بدهی عمومی به ۹۱ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور رسیده است. در تونس بدهی عمومی ۸۲ درصد از تولید ناخالص داخلی آن کشور را در نوامبر ۲۰۲۴ شامل می‌شد.
بیکاری
رایت چهارمین مشکل گریبانگیر خاورمیانه در سال ۲۰۲۵ را بیکاری معرفی کرده و می‌افزاید: بیکاری در منطقه‌ی خاورمیانه در بیشترین میزان در جهان و بالاتر از سطح پیش از همه‌گیری کووید بوده است. بسیاری از جوانان منطقه درباره‌ی مسائل مختلف از مشارکت سیاسی گرفته تا تغییرات آب‌وهوایی احساس می‌کنند به حاشیه رانده شده‌اند. سازمان بین‌المللی کار در آگوست ۲۰۲۴ گزارش داد که بیکاری در میان جوانان بین ۱۵ تا ۲۹ ساله به ۲۵ درصد در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا رسیده است. در منطقه‌ی خاورمیانه زنان کمترین میزان مشارکت را در نیروی کار در سطح جهان داشتند. بانک جهانی در ژانویه‌ی ۲۰۲۵ میلادی اعلام کرده بود: «علیرغم آن‌که میزان تحصیلات بهبود یافته، نرخ اشتغال با رکود همراه بوده که در وهله‌ی نخست به‌دلیل مشارکت پایین زنان در نیروی کار بوده است.» براساس گزارشی منتشر شده در آگوست ۲۰۲۴ میلادی بیش از یکسوم جوانان در تونس، مراکش، اردن و لبنان به‌دلیل چشم‌انداز شغلی محدود در کشور‌هایشان قصد مهاجرت داشتند. قیام‌های عربی در سال ۲۰۱۱ میلادی را جوانان خشمگین آغاز کردند که در نتیجه‌ی آن چهار رئیس‌دولتی که مجموعاً ۱۲۳ سال حکمرانی کرده بودند از مقامشان خلع شدند. این مشکل در سال ۲۰۲۵ میلادی در میان سریع‌ترین بخش در حال رشد خاورمیانه حادتر خواهد بود. جوانان تقریباً یکسوم جمعیت منطقه را تشکیل می‌دهند. برای مثال، در مراکش طبق اعلام دولت آن کشور در آگوست ۲۰۲۴ میلادی نرخ بیکاری جوانان به نزدیک ۴۰ درصد افزایش یافت. حداقل ۲۰ درصد از جوانان حتی در کشور‌های نفت‌خیز مانند عربستان سعودی نیز بیکار بودند. زنان نیز با کمبود شغل درخور توجهی مواجه بوده‌اند. در اردن نرخ بیکاری در میان زنان در اواخر سال ۲۰۲۴ به ۳۳ درصد رسید. این درحالی است که نرخ بیکاری برای کل جمعیت آن کشور ۲۲ درصد بوده است. در ایران بیشترین گلایه از دولت درباره‌ی مسائل اقتصادی به‌ویژه نرخ زیاد تورم، بیکاری و فساد مالی و اقتصادی بوده است. ارزش ریال از ۶۰ هزار تومان به ازای هر دلار در آگوست ۲۰۲۴ میلادی به ۹۲ هزار تومان به‌ازای هر دلار در مارس ۲۰۲۵ میلادی کاهش یافت. در میانه‌ی نارضایتی عمومی در ایران مجلس شورای اسلامی «عبدالناصر همتی» وزیر اقتصاد را در مارس ۲۰۲۵ میلادی استیضاح کرد.
جنگ و بازسازی پس از آن
رایت پنحمین مشکل گریبانگیر خاورمیانه را جنگ و بازسازی پس از آن دانسته و می‌نویسد: درگیری‌های اخیر چه داخلی و چه منطقه‌ای ویرانی‌های جدیدی را به بار آورده‌اند. این درگیری‌ها باعث ایجاد اختلال در رشد شده‌اند. بانک جهانی در اواخر سال ۲۰۲۴ هشدار داده بود: «منطقه دستخوش شکنندگی و درگیری و بی‌ثباتی است». «سعدیه زاهدی» مدیرعامل در مجمع جهانی اقتصاد در ژانویه ۲۰۲۵ گزارش داده بود که نگرانی اصلی در آینده‌ی نزدیک در منطقه این ادراک عموماً پذیرفته‌شده است که «درگیری‌های نظامی در خاورمیانه ممکن است بدتر شوند یا گسترش یابند.» او اشاره کرده بود که این ترس و ناپایداری چشم‌انداز رشد را مختل می‌سازد. اندیشکده‌ی «انستیتوی خاورمیانه» در ژانویه‌ی ۲۰۲۵ هشدار داده بود که خاورمیانه به‌ویژه در مناطقی چون یمن، لبنان و سرزمین‌های فلسطینی وضعیت شکننده‌ای دارد و در آن مناطق چالش‌ها «با رهبری و حکمرانی ضعیف و فساد بومی تشدید شده‌اند.» سایر عوامل مرتبط با منازعه شامل محدودیت در توسعه‌ی بلندمدت، موانع در پیشبرد سرمایه‌ی انسانی، اسکان مجدد افراد آواره، اختلالات زنجیره‌ی تأمین و بی‌نظمی اقتصادی هستند. بانک جهانی گزارش داده که برای مثال، در بازه‌ی زمانی هفت‌ساله درآمد سرانه به‌طور میانگین در کشور‌های فاقد درگیری ۴۵ درصد بیش‌تر بوده است. این ضرر معادل ۳۵ سال پیشرفت در منطقه است. رهبری جدید سوریه پس از یک جنگ داخلی ۱۴ساله که بخش‌هایی از شهر‌های بزرگ، به‌ویژه حلب، دمشق، حمص و رقه و همچنین شهر‌ها و روستا‌ها را در سراسر کشور نابود کرد، با بحران اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند. «گیر پدرسن» فرستاده‌ی ویژه‌ی سازمان ملل متحد به سوریه پس از سرنگونی حکومت اسد در دسامبر ۲۰۲۴ میلادی به شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته بود:«چالش در سوریه میزان مطلق نیاز‌هاست. زیرساخت‌های آن کشور در جریان درگیری وحشتناک نابود شده است.» ۹۰ درصد از ۲۵ میلیون نفر ساکن سوریه در فقر به سر می‌برند. در پایان، موضوع مهم پایان دادن به تحریم‌هاست.
