علم اقتصاد به زبان ساده؛ نگاهی به کتاب «دید اقتصادی»

«دید اقتصادی» با نام اصلی How an Economy Grows and Why it Crashes کتابی نیمه‌داستانی و مصور نوشته‌ی پیتر و اندرو شف درباره‌ی مسائل بنیادین علم اقتصاد از منظر مکتب اتریش است که انتشارات آریانا قلم آن را با ترجمه‌ی سهند حمزه‌ئی نخستین بار در سال ۱۳۹۴ منتشر کرد که تا سال ۱۴۰۳ به چاپ چهاردهم رسیده است.

حامد مقامی

آبل، بیکر و چارلی تنها ساکنان جزیره‌ای دورافتاده هستند و تنها غذایشان ماهی است. آبل تصمیم می‌گیرد برای بهبود وضعیت زندگی تور ماهیگیری بسازد. همین باعث افزایش ظرفیت تولید و ایجاد «مازاد» می‌شود که آغاز پدید آمدن اقتصاد در جزیره است. داستان کتاب چگونگی ظهور و شکوفایی و سقوط اقتصاد جزیره است که در اصل استعاره‌ای طنزآمیز از تاریخ اقتصادی آمریکاست.

هسته‌ی اولیه‌ی کتاب در اصل کتاب دیگری با نام How an Economy Grows and Why It Doesn’t است که اروین شف اقتصاددان لیبرتارین آمریکایی در سال ۱۹۷۹ منتشر کرده بود. ۳۰ سال پس از آن پسران او پیتر و اندرو تصمیم گرفتند در آن کتاب بازنگری کنند و نسخه‌ای به‌روز و مفصل‌تر پدید آوردند که به کتاب حاضر تبدیل شد.

تصویرسازی، زبان طنز، روند داستانی و البته سادگی در بیان مطالب، کتاب «دید اقتصادی» را به نقطه‌شروعی مناسب برای مطالعه درباره‌ی اقتصاد بدل کرده است و شاید بتوان تا حدی آن را با «دنیای سوفی» در حوزه‌ی فلسفه مقایسه کرد؛ البته با این تفاوت که «دید اقتصادی» تماماً با روایت داستانی پیش نمی‌رود و نویسندگان در میانه و پایان هر فصل تأملات اقتصادی خود را به‌طور صریح نگاشته‌اند. کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه صرفه‌جویی و پس‌انداز به تولید سرمایه می‌انجامد و با سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای معقول به سوددهی و افزایش سرمایه و رشد اقتصاد منتهی می‌شود. همچنین نشان می‌دهد که چگونه پس از بزرگ شدن ابعاد اقتصاد دولت شکل می‌گیرد تا از مالکیت خصوصی و سرمایه محافظت کند؛ اما در ادامه سیاست‌های دستوری دولت در چگونه خرج کردن پس‌انداز عمومی و هزینه کردن فراتر از پس‌انداز و چاپ بی‌رویه‌ی پول بدون پشتوانه منجر به پدید آمدن تورم و دور باطل تورم و رشد کاذب می‌شود و تا جایی ادامه می‌یابد که اقتصاد به‌کلی ویران شود.

این کتاب برای همه‌ی مخاطبان مناسب است: چه آن‌هایی که از اقتصاد هیچ نمی‌دانند و چه اقتصاددانان حرفه‌ای. نویسندگان در انتقال مفاهیم مدنظر خود بسیار موفق عمل کرده‌اند و حاصل کار آنان با ترجمه و ویراستاری مطلوب برای خواننده‌ی ایرانی نیز کاملاً فهمیدنی است. چنان که ذکر شد این کتاب در واقع مروری بر تاریخ اقتصادی آمریکاست و بنابراین مخاطبان اصلی آن خوانندگان آمریکایی هستند؛ بااین‌حال از جهت برخی شباهت‌ها به ساختار اقتصاد سیاسی ایران و نیز آموزش مفاهیم بنیادین علم اقتصاد خواندن «دید اقتصادی» برای مخاطب ایرانی نیز کاملاً سودمند است.

بااین‌همه باید دقت داشت که این کتاب مروج دیدگاه مکتب اتریش در اقتصاد است؛ ازاین‌رو خواننده باید هوشیار باشد که مرعوب سادگی فریبنده‌ی آن نشود و پیش‌فرض‌های نویسندگان را وحی منزل نپندارد. سراسر کتاب سرشار از طعن و کنایه به مکتب کینزی است و ازاین‎‌رو ممکن است برای مخاطب ناآشنا با تاریخ مکتب‌های اقتصادی پیش‌فرض‌هایی سوگیرانه ایجاد کند.

این کتاب را حمیدرضا ارباب نیز به فارسی ترجمه کرده که نشر نی آن را تحت‌عنوان «چگونگی رشد و فروپاشی اقتصاد» نخستین بار در سال ۱۳۹۳ منتشر کرده که تا سال ۱۴۰۳ به چاپ پانزدهم رسیده است.

به اشتراک بگذارید
بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Prove your humanity: 8   +   5   =